We hebben al kunnen deduceren in de conclusie hiervoor dat het Christelijke God de beste kandidaat is voor de God die we in de voorgaande 6 argumenten. Maar het is natuurlijk belangrijk om niet slechts de andere opties te laten afvallen maar om ook een positieve verdediging voor het Christendom zelf op te stellen. Als er daadwerkelijk een God bestaat, heeft die God zich dan ook aan ons geopenbaard? Jezus Christus beweerde de menselijke openbaring van God te zijn; de zoon van God; de zoon van de mensheid; de 2e persoonlijkheid van God; de messias, de verlosser, de enige weg naar God en het zuivere offer voor vergiffenis voor onze zonden.
Natuurlijk kan iedereen wel beweren God te zijn en er zijn een hoop namen te noemen van allerlei sekte leiders die dit ook beweert hebben. De vraag is of je ook kan hard maken wat je zegt. Maar voor dat we überhaupt kunnen gaan kijken naar wie Jezus daadwerkelijk was moeten ik nog een heleboel stappen doorlopen, want zo ver zijn we nog niet.
Hoe dit is argument vorm gegeven:
Wat je op de eerste plaats moet begrijpen is dat dit argument anders vorm gegeven is dan de 6 algemene God’s bewijzen. Dit argument is niet een deductief argument maar een inductief argument. Wat dat wil zeggen is dat de conclusie niet noodzakelijk voortvloeit uit de premissen/veronderstellingen, maar dat we God’s bestaan kunnen afleiden uit specifieke feiten die we uit de geschiedenis kunnen halen waarbij God de beste verklaring is. Misschien moet ik het argument eerst even weergeven, ik vermoed dat dat duidelijker is:
1. Jezus Christus was een historisch persoon
2. Er zijn 4 specifieke feiten rondom Jezus die we op historische gronden kunnen vaststellen.
Feit 1 – Jezus was gekruisigd
Feit 2 – Jezus was begraven door Jozef van Aramatia in een graftombe
Feit 3 – Jezus’ graftombe werd 3 dagen na zijn dood leeg gevonden
Feit 4 – vele van Jezus zijn volgelingen, ongelovige en ook vijanden waren er van overtuigd Jezus te hebben ontmoet na zijn dood
3. De beste verklaring voor deze feiten is dat God Jezus uit de dood heeft laten opstaan
4. Als God Jezus uit de dood heeft laten opstaan houdt dat in dat de God die door Jezus werd geopenbaard bestaat (de Christelijke God).
5. Conclusie: de Christelijke God bestaat
Zoals je ziet is de vorm van dit argument meer een soort van opsomming en alle punten plus de informatie er omheen zal ik eerst zeer uitgebreid moeten uitleggen voordat dit argument je zou kunnen overtuigen. Ik snap natuurlijk heel goed dat deze opsomming op het eerste gezicht niet erg overtuigend lijkt.
Kun je een wonder wel historisch vaststellen?
Dat is eerlijk gezegd niet wat ik probeer te doen hier. Wat je moet begrijpen is dat dit het eindpunt is van een opbouwende lijn van argumenten. Ik zou dit argument nooit opzichzelfstaand gebruiken zonder eerst de algemene God’s bewijzen te geven.
Dit zijn eigenlijk de punten waar ik mijn argumentatie voor de waarheid van het Christendom op gebaseerd is:
1. We hebben zeer goede redenen om aan te nemen dat God bestaat (gebaseerd op argument 1 t/m 6)
2. We hebben goede redenen om aan te nemen dat Goden uit andere religies niet overeenkomen met de God die we in argument 1 t/m 6 hebben vastgesteld (gebaseerd op de conclusie van argument 1 t/m 6, plus hoofdstuk 4)
3. We hebben goede redenen om aan te nemen dat de bijbel het woord van God is (gebaseerd op argument 7: profetieën in de bijbel)
4. De gebeurtenissen die beschreven staan in de bijbel rondom Jezus komen overeen met de feitelijke geschiedenis en geven de beste verklaring betreffend wat zich feitelijk heeft afgespeeld.
5. De alternatieve verklaringen voor wat zich daadwerkelijk heeft afgespeeld zijn zwakke verklaringen voor wat zich feitelijk heeft afgespeeld rondom Jezus (gebaseerd op punt 1 t/m 4)
Wat ik dus wil zeggen is dat dit laatste argument hoe dan ook een filosofisch argument blijft en geen historisch bewijs. Het teleologische argument en het kalam argument bijvoorbeeld zijn geen wetenschappelijke bewijzen maar ze zijn wel gebaseerd op feiten die we wetenschappelijk kunnen vaststellen. Zo ook is dit argument gebaseerd op feiten die we historisch kunnen vaststellen. Waar het om gaat is wat de beste verklaring is voor deze feiten.
Nog een laatste melding voor ik begin
Wat ik wel nog moet duidelijk maken is dat ik hier een erg versimpelde en verkorte versie geef van het bewijs van de verrijzenis van Jezus en alles wat daar mee gemoeid is. Dit onderwerp is zo breed dat ik om een volledige en uitgebreide verdediging te geven veel meer ruimte moet gebruiken dan dit boek toelaat. Denk maar eens in dat het boek “The resurrection of the Son of God” van de historicus N.T. Wright bijna 800 pagina’s heeft. Ik geef aan het einde van dit boek allerlei verwijzingen naar boeken, video materiaal en artikelen betreffend dit onderwerp. Dus onthoud dat ik hier maar een beknopte versie kan weergeven.
Heeft Jezus echt bestaan?
Laten we bij het begin beginnen. We moeten namelijk eerst vaststellen dat Jezus een echt bestaand, historisch figuur was die daadwerkelijk 2000 jaar heeft rond gelopen in Palestina, voordat we zijn verrijzenis uit de dood kunnen bespreken. Dus de eerste vraag is: heeft Jezus echt bestaan?
Historici zijn er vrijwel universeel over eens dat de historische Jezus heeft bestaan. De positie dat Jezus nooit bestaan heeft is een positie die eigenlijk relatief recentelijk is. Door de geschiedenis heen hebben allerhande sceptici wel beweert dat Jezus niet uit de dood is opgestaan, dat zijn wonderen slechts goocheltrucs waren en dat de apostelen zijn lichaam uit de graftombe hadden gestolen, maar ze waren er in ieder geval wel mee eens dat Jezus in ieder geval bestaan heeft. Zelfs de heidense, Romeinse en Joodse vijanden van het vroege Christendom beweerde niet dat Jezus slechts een verzonnen figuur was. Zij waren echter in de beste positie om die claim te maken, mocht het wel het geval zijn geweest dat Jezus nooit bestaan had, omdat zij dicht bij de periode leefde waarin Jezus eigenlijk geleefd zou moeten hebben. Bovendien was het hun doel om het Christendom de kop in te drukken en wat is betere manier dan aan te tonen dat de centrale figuur van de religie slechts een denkbeeldig persoon is?
Maar dat is niet geval. Sterker nog, de positie dat Jezus nooit echt bestaan heeft is een positie van de laatste twee eeuwen. Aan het begin van de vorige eeuw heeft de theorie dat Jezus een mythologisch figuur was gebaseerd en gekopieerd van voorgaande Griekse, Romeinse, heidense en Egyptische Goden en helden, een vrij veel volgelingen vergaard. Deze positie is echter vrijwel universeel weerlegd door historici en komt op academisch niveau zo goed als niet meer voor. Door het Internet en populaire pseudo-documentaires zoals “Zeitgeist” en “the God who wasn’t there” echter is deze positie nog enigszins populair onder leken en amateur historici. Ik bespreek de Jezus mythe theorie echter niet hier maar in het hoofdstuk over Atheïstisch argumenten. Ik merk echter dat de Jezus mythe onder Atheïsten aan het uitsterven is aangezien er gewoon absoluut geen bewijs voor is en aangezien zelfs niet-christelijke bronnen films als Zeitgeist weerlegd hebben. Zoals ik al zei is de positie dat Jezus een mythologisch niet-bestaand figuur was niet een positie die je nog onder daadwerkelijke historici tegenkomt op een enkele zeldzame uitzondering na. De positie is een beetje vergelijkbaar met mensen die geloven dat de maanlanding in een filmstudio was opgenomen of dat 11 september een complot van de Amerikaanse regering zelf was. Deze ideeën zijn erg populair op het Internet maar worden op academisch niveau totaal niet serieus genomen, en met goede redenen.
Het bestaan van Jezus is een algemeen erkend feit onder historici. Wat sceptici aanvallen zijn de specifieke bovennatuurlijk claims betreffende Jezus, namelijk dat hij wonderen verrichte, de zoon van God was en uit de dood is opgestaan.
Maar laten we het eerst even houden op Jezus als historisch figuur. Wanneer heeft Jezus dan geleefd? De precieze data zijn niet bekend maar historici schatten dat Jezus rond het jaar 4 v.Chr. is geboren en dat hij rond het jaar 33 n.Chr. is gekruisigd.
Zoals je ziet, ziet het er een beetje vreemd uit om te zeggen dat Christus is geboren in het jaar 4 voor Christus. Wat je moet begrijpen is dat onze jaartelling is vastgesteld honderden jaren na de daadwerkelijke geboorte van Jezus. Wat ons jaar 0 is, is dus niet het jaar dat Jezus daadwerkelijk geboren is.
De niet-Bijbelse historische bronnen
Laten we eerst eens kijken naar historische documenten die het over Jezus hebben die niet uit de bijbel zelf komen. Onze beste en meest gedetailleerde bronnen over Jezus zijn natuurlijk de 4 biografieën, de 4 evangelies zelf. Dat is ook de reden dat die in de bijbel zijn gekomen. Wat je moet begrijpen is dat er in Jezus zijn tijd nog niet zoiets als de bijbel was. Je kon in die tijd niet gaan zitten en zeggen “zo, nu ga ik even een gedeelte van de bijbel schrijven.” De bijbel is een samenvoeging van historische teksten die, toen ze geschreven werden, nog losstaande documenten waren. Je kunt hier meer over lezen in hoofdstuk 6 waarin ik beschrijf hoe de bijbel tot stand is gekomen.
Ik hoor namelijk maar al te vaak van Atheïsten dat je niet de bijbel kan gebruiken om te bewijzen dat de bijbel waar is. Maar de bijbel is niet slechts 1 boek maar losse documenten die uiteindelijk zijn samengevoegd in een collectie die wij de bijbel noemen. Een evangelie was dus oorspronkelijk niet een gedeelte van een heilig boek maar een onafhankelijke biografie over het leven van Jezus, met andere woorden: een historisch document en niet een mythologische religieuze tekst geschreven door een of andere priester of monnik.
De evangelies zijn dus gewoon legitieme en bruikbare historische bronnen maar desondanks eisen sceptici toch meer bewijs voor het bestaan van Jezus. Dus zijn er ook documenten die niet uit de bijbel komen waarin Jezus voorkomt?
Die zijn er zeker. Jezus en de eerste Christenen worden vernoemd in zowel Romeinse, heidense en joodse bronnen. Maar sceptici proberen zelfs aan te tonen dat deze bronnen niet betrouwbaar zijn. Ik zal dus eerst de teksten geven waarin Jezus genoemd wordt en daarna zal ik de tegenargumenten die soms gegeven worden weerleggen. Overigens, deze tegenargumenten komen voornamelijk van amateurs en niet van daadwerkelijke historici.
1. Cornelius Tacitus (Romeinse historicus die leefde van 55 tot 120 na Chr.)
Cornelius Tacitus is een eerste eeuwse en tweede eeuwse Romeinse geschiedkundige die gezien wordt als een van de grootste en meest betrouwbare Romeinse historici. Tacitus beschrijft de executie van Jezus Christus opgedragen door de Romeinse gouverneur Pontius Pilates die gouverneur was Juda van 26 tot 36 na Christus tijdens de regering van Keizer Tiberius.
Tacitus schreef:
(Engelse versie):
Consequently, to get rid of the report, Nero fastened the guilt and inflicted the most exquisite tortures on a class hated for their abominations, called Christians by the populace. Christus, from whom the name had its origin, suffered the extreme penalty during the reign of Tiberius at the hands of one of our procurators, Pontius Pilatus, and a most mischievous superstition, thus checked for the moment, again broke out not only in Judaea, the first source of the evil, but even in Rome, where all things hideous and shameful from every part of the world find their centre and become popular. Accordingly, an arrest was first made of all who pleaded guilty; then, upon their information, an immense multitude was convicted, not so much of the crime of firing the city, as of hatred against mankind. Mockery of every sort was added to their deaths. Covered with the skins of beasts, they were torn by dogs and perished, or were nailed to crosses, or were doomed to the flames and burnt, to serve as a nightly illumination, when daylight had expired
(Nederlandse versie):
Derhalve, om van dit bericht af te komen, gaf Nero de schuld aan en voerde hij de meest geraffineerde folteringen uit op een klasse die om hun slechtheid gehaat wordt, door het volk Christenen genoemd. Christus, waarin de naam zijn oorsprong had, leed de ultieme straf tijdens de heerschappij van Tiberius in de handen van één van onze procurators, Pontius Pilatus, en een hoogst verderfelijk bijgeloof, dat daardoor tijdelijk de kop werd ingedrukt maar dat later niet alleen in Juda weer uitbrak, de eerste bron van het kwaad, maar zelfs in Rome, waar alle dingen die afgrijselijk en schandelijk zijn uit alle hoeken van de wereld hun centrum vinden en populair worden. Zodoende werden allen die schuld bekenden gearresteerd; daarna werd, gebaseerd op hun informatie, een immense massa veroordeeld, niet zozeer vanwege de misdaad om de stad in brand te steken, maar om die van haat tegen de mensheid. Hoon van elke soort werd aan hun dood toegevoegd. Gehuld in dierenhuiden werden ze verscheurd door honden en vergingen, of ze werden aan kruisen genageld, of ze werden veroordeeld tot de vlammen en verbrandden, om als nachtelijke verlichting te dienen, nadat het daglicht was heengegaan.
Wat toont deze tekst dus aan?
Dit verslag van Tacitus toont het volgende aan:
- Dat Jezus bestaan heeft
- Dat Jezus de “ultieme straf” kreeg door Pontius Pilatus
- Jezus was de grondlegger van het Christendom
- Het Christendom vind zijn oorsprong in Juda
- Het Christendom verspreiden later naar Rome\
- Christenen stonden bekend als personen die geloven in een “verderfelijk bijgeloof”
Sceptische tegenargumenten:
A: Kan Tacitus niet gewoon Christelijke bronnen gebruikt hebben voor zijn verslag?
Antwoord:
Tacitus was een professionele historicus en zijn werk was bedoeld als een officieel verslag van geschiedenis en het is dus erg onwaarschijnlijk dat hij zijn werk zou baseren op geruchten van een gehate minderheid. Het is veel waarschijnlijker dat hij andere officiële Romeinse bronnen gebruikt heeft als basis. Het is ook mogelijk dat bronnen heeft gebruikt van zijn collega Plinius de Jongere en aangezien hij een serieus en professioneel geschiedkundige was zou het voor hem ongepast zijn om niet al zijn bronnen gronding te onderzoeken op nauwkeurigheid. Het was tenslotte niet zijn doel om een mooi verhaaltje te beschrijven maar om feitelijke geschiedenis weer te geven, en dat verreist tenslotte grondig onderzoek. Daarnaast vermeldt Tacitus regelmatig in zijn werk als hij niet zeker is van de nauwkeurigheid van wat hij beschrijft. Hij maakt duidelijk onderscheid tussen geruchten en feiten. Als hij dus het gevoel had dat dit slechts gebaseerd zou zijn op geruchten of folklore dan zou hij dit zeker vermeld hebben. De Christenen waren tenslotte een gehate minderheid die hij om geen enkele redenen zou hoeven te ontzien.
B: Waarom wordt Tacitus niet geciteerd door de vroege kerkvaders (oprichters van de eerste Christelijke kerken)?
Antwoord:
Waarom zouden we moeten verwachten dat de kerkvaders Tacitus zouden citeren? Op de eerste plaats bevat de tekst niets wat niet al algemeen bekend was en bovendien is de tekst van Tacitus erg denigrerend en hatelijk jegens de Christenen. Op dit punt in de geschiedenis was het bestaan van Jezus niet iets waarover gediscussieerd werd. Dus wat zou het citeren van Tacitus toegevoegd hebben voor de kerkvaders?
C: Tacitus noemt Pilates een "procurator", maar hij was een "prefect"
Antwoord:
In een kleine provincie als Juda is het heel waarschijnlijk dat Pilates beide rollen vervulde. Pilates wordt ook in andere bronnen een procurator genoemd zoals door de Joodse Historicus Josephus (op hem komen we trouwens later nog terug).
D: Christus of Chrestus?
Antwoord:
Er is enigszins dispuut of Tacitus niet oorspronkelijk Chrestus and Chrestenen geschreven heeft in plaats van Christus en Christenen. Chrestus was namelijk een relatief gebruikelijke Griekse naam. Maar het verkeerd spellen van Christus is iets wat met zeer grote regelmaat voorkwam. Zo schreef Tertullian (een Christelijke Apologist die leefde van 160 na Chr. tot 220 na. Chr.) in zijn kritiek op de haat die de Christenen kregen dat men niet eens de naam correct wisten te spellen en dat regelmatig een E werd gebruikt in plaats van een I (in zijn originele taal Christius en Chrestius) en dat het grootste probleem hiermee was dat de naam van de groep gebaseerd was op de grondlegger (Christus was namelijk geen naam maar een titel)
2. De Babylonische Talmoed
De tweede niet-Bijbelse tekst waarin Jezus genoemd word is een samenvoeging van oude Joodse geschiedenis, wetten en Rabbijnse leren. Hierin staat Jezus beschreven al wordt hij duidelijk niet gezien als de zoon van God (Joden zien Jezus als een valse profeet). Dit is de desbetreffende tekst:
(Engelse versie):
On the eve of Passover Jesus was hanged. For forty days before the execution took place, a herald went forth and cried, "He is going forth to be stoned because he has practiced sorcery and enticed Israel to apostasy. Anyone who can say anything in his favor let him come forward and plead on his behalf." But since nothing was brought forward in his favor, he was hanged on the eve of Passover.
(Nederlandse versie – zelf vertaald aangezien ik geen nederlandse versie kan vinden):
Op de vooravond van Pesach werd Jezus opgehangen. Veertig dagen voor de executie plaats vond schreeuwde een boodschapper: “hij gaat gestenigd worden vanwege daden van hekserij en omdat hij Israël verleidt heeft om van hun geloof te stappen. Als iemand iets in zijn voordeel kan inbrengen laat hem dan spreken.” Maar aangezien niemand iets in zijn voordeel inbracht, werd hij opgehangen op de vooravond van de Pesach.
Wat toont deze tekst dus aan:
- Jezus heeft bestaan
- Jezus was bekend als iemand die wonderen verrichte (al wordt het door de Joden natuurlijk geen wonderen maar hekserij genoemd)
- Jezus stond bekend als iemand die er voor zorgde dat Joden van hun geloof stapte (de nieuwe Christelijke leer)
- Hij werd bijna gestenigd (staat ook in de evangeliën)
- Hij werd opgehangen (kruisiging is een vorm van ophanging)
- Hij werd opgehangen op de vooravond van de Pesach
Sceptische tegenargumenten:
- Kan dit niet over een andere Jezus gaan?
De tekst is bijzonder kort en het geeft lang niet alle details rond Jezus zijn leven, maar desondanks zijn de gelijkenissen zo sterk dat het moeilijk toeval kan zijn. Hoeveel Jezussen zullen er in de eerste eeuw zijn opgehangen op de vooravond van Pesach vanwege hekserij en ervoor zorgen dat Joden van hun geloof af stapte? Bovendien staat er in sommige kopieën van de Talmoed Jezus van Nazareth al is het niet met absolute zekerheid aan te tonen dat dit authentiek is aangezien het niet in alle versies staat.
3. Flavius Josephus (Joodse geschiedkundige die leefde van 37 tot 100 na Chr.)
De volgende tekst die ik wil bespreken is er een die behoorlijk wat stof heeft doen opwaaien. Dit is namelijk een tekst waarvan regelmatig wordt beweerd dat het een vervalsing is. Voor dat we daar op in gaan zal ik eerst de tekst weergeven.
Josephus schreef het volgende:
(Engelse versie):
"Now there was about this time Jesus, a wise man, if it be lawful to call him a man; for he was a doer of wonderful works, a teacher of such men as receive the truth with pleasure. He drew over to him both many of the Jews and many of the Gentiles. He was [the] Christ. And when Pilate, at the suggestion of the principal men amongst us, had condemned him to the cross, those that loved him at the first did not forsake him; for he appeared to them alive again the third day; as the divine prophets had foretold these and ten thousand other wonderful things concerning him. And the tribe of Christians, so named from him, are not extinct at this day."
(Nederlandse versie):
In die tijd leefde Jezus, een wijs man, voor zover het geoorloofd is hem een man te noemen. Hij verrichtte namelijk wonderbaarlijke daden, en hij was leermeester van mensen die met vreugde de waarheid tot zich namen. En veel Joden alsook velen van de Grieken bracht hij tot zich. Hij was de Christus. Ook nadat Pilatus hem op aanwijzing van de eerste mannen bij ons de straf van het kruis had opgelegd, gaven zij die het eerst in liefde waren gaan leven niet op. Hij was namelijk verschenen op de derde dag, opnieuw levend. De goddelijke profeten hadden die dingen over hem gezegd. Tot op de dag van heden is de naar hem genoemde groep van de christenen niet verdwenen.”
Sceptisch tegenargument:
- Dit moet wel een vervalsing zijn want een orthodoxe jood zou nooit zeggen dat Jezus de Christus was en op de derde dag weer levend was verschenen zoals de profeten hadden voorspeld.
Dat is inderdaad een heel legitiem punt aangezien Josephus als een orthodoxe jood Jezus niet als de messias moet hebben gezien. Er zijn echter twee versies van deze tekst waarin de vetgedrukte zinnen niet staan. Deze tekst is echter in ook in zijn complete vorm te vinden in een Griekse en Arabische vertaling waarbij de controversiële zinnen voorzien zijn van disclaimers. Er staat daar bijvoorbeeld niet “Jezus was de Christus” maar “men geloofde dat Jezus de Christus was” en er staat ook niet “hij was namelijk verschenen op de derde dag, opnieuw levend” maar er staat “zijn volgelingen zeiden dat hij aan hun was verschenen op de derde dag, opnieuw levend”
Wat dus hoogstens gezegd kan worden is dat latere Christelijke kopiisten de tekst gekopieerd hadden en de disclaimers hebben weggelaten om de tekst wat aansprekelijker te maken voor het Christelijke klimaat. Zelfs als we de controversiële zinnen in hun geheel als een vervalsing beschouwen dan blijft de tekst nog grotendeels authentiek. De rest van de tekst is namelijk samenhangend met Josephus zijn taalgebruik en stijl. Josephus leefde ook in de tijd dat het Christendom nog maar net ontstaan was en had dus de mogelijkheid om de apostelen zelf te interviewen en de andere vroege Christenen en hun vijanden.
Wat toont deze tekst dus aan:
- Jezus heeft bestaan
- Jezus werd gekruisigd in opdracht van Pilatus
- Zijn volgelingen waren zowel joods als niet-joods
- Jezus was de grondlegger van het Christendom
Wat kan deze tekst eventueel nog aantonen:
- Jezus stond bekend als iemand die wonderen verrichte
- Zijn volgelingen geloofde dat hij uit de dood was opgestaan en dat Jezus de messias uit het oude testament was
Samenvatting van andere bronnen
Ik zal naar de andere bronnen in het kort verwijzen
- Plinius de jongere:
Plinius beschreef hoe hij door middel van marteling probeerde om Christenen te laten bekeren naar de Romeinse religie maar hier, veel te vaak naar zijn zin, in faalde. Hij schreef dit in een brief naar de Romeinse keizer. Plinius beschreef dat hij dit fanatieke gedrag om bereid te zijn te sterven voor Christus als gevaarlijk achtte omdat er steeds maar meer en meer Christenen bijkwamen. Hij zei dat de Christenen op een specifieke dag bij elkaar kwamen en zongen over Jezus ALSOF hij een God was. Dit is toepasselijk als Jezus bekend stond als een man die echt geleefd had omdat het niet normaal was om een man als een God te vereren (tenzij het de Romeinse keizer was natuurlijk).
- Celcus (heidense historicus)
Celcus was een anti-Christelijke apologist. Zijn doel was om aan te tonen dat het Christendom niet meer was dan een dom bijgeloof. In plaats van enkele teksten heeft Celcus complete boekwerken geschreven over Jezus en het Christendom. Wat opvalt is dat Celcus Jezus zijn staat als zoon van God aanvalt en niet zijn historische bestaan. Dit is wat we keer op keer zien in de eeuwen na Christus. Waarom is Jezus zijn historische bestaan niet het gene wat ter discussie stond als hij daadwerkelijk niet heeft bestaan? De makkelijkste manier voor Celcus om het Christendom te weerleggen zou zijn geweest om het bestaan van Jezus te weerleggen, maar dit zien we nergens in zijn werken. Celcus probeert juist alternatieve verklaringen te vinden voor wat Jezus deed. Zo probeert hij zijn wonderen te verklaren door hekserij, demonen of goocheltrucs en probeert hij de maagdelijke geboorte van Jezus te verklaren door te stellen dat Maria een buiten-echtelijke affaire had gehad met een Romeinse soldaat. Ook probeerde hij de verrijzenis te verklaren door te stellen dat Jezus de kruisiging had overleefd. Ten conclusie stelde hij dat Jezus maar een MAN was. Dus niet een mythe, legende of een God maar een man. Het lijkt mij in ieder geval overduidelijk dat Celcus er van overtuigd was dat Jezus een historisch figuur was.
- Thallus, Julius Africanus en Pleghon van Tralles
Zij beschreven de duisternis die over het land lag tijdens de Pesach van de kruisiging van Jezus, al probeerde zij het te verklaren aan de hand van een zonsverduistering. Het probleem echt was dat op dat tijdstip geen zonsverduistering had kunnen plaats vinden. Pleghon vertelt ook dat de duisternis over het hele land viel en dat er een aardbeving was in Juda. Hij verwijst naar Thallus en zegt dat zijn verklaring dat het een zonsverduistering was niet kan kloppen vanwege de stand van de maan.
Er zijn nog meer bronnen maar ik zal het hier bij laten
Algemeen sceptisch tegenargument:
- Waarom zijn er geen documenten over Jezus van de tijd dat Jezus nog in leven was
Antwoord:
Zulke soort bronnen zijn erg zeldzaam in de geschiedenis. Veel mensen konden niet lezen en schrijven en geschiedenis werd dan ook vaak doorgegeven volgens speciale mondelinge systemen en werd daarna pas opgeschreven. De meeste historische figuren kennen we uit bronnen na hun dood en soms zelfs van ver na hun dood. De Griekse filosoof Socrates kennen we bijvoorbeeld alleen maar uit de geschriften van Plato en de vroegste documenten over Alexander de grote dateren van meer dan een eeuw na zijn dood. Deze werken worden echter weldegelijk als, in ieder geval grotendeels, betrouwbaar gezien. Mond-tot-mond tradities zijn lang niet zo onbetrouwbaar als wij vandaag de dag met kranten en internet zouden vermoeden. Deze tradities waren specifiek ontworpen om situaties zoals in het “telefoonspel” te voorkomen. Je kent het telefoonspel vast wel. Dat houdt in dat je een zin fluistert tegen een persoon die de zin dan weer doorfluistert naar een ander persoon enzovoort. Vervolgens is de zin soms behoorlijk verandert aan het eind. In de oudheid waren mensen hier zeer van op de hoogte en zorgde voor specifieke mond-tot-mond systemen waarbij gebeurtenissen in groepen werden doorgegeven. Dit zorgde voor een zelf-corrigerend systeem. Bovendien waren met name joodse rabbijnen getrainde op het onthouden van lange teksten. Petrus, een van de apostelen van Jezus, was bijvoorbeeld zelf een rabbijn; en rabbijnen mochten pas gaan prediken als zij de joodse geschriften UIT HUN HOOFD kenden (besef eens hoeveel tekst dat is). Dit zien we ook nog steeds in Islamistische landen. Een bekende Islamistische apologist genaamd Zakir Naik kent bijvoorbeeld de hele koran, Hadith (ander islamitisch geschrift), bijbel en een groot deel van de Hindoe geschriften uit zijn hoofd en gebruikt nooit papier of aantekeningen tijdens urenlange toespraken. Ik kom in hoofdstuk 6 nog terug op mond-tot-mond tradities.
De evangeliën – 4 biografieën van Jezus Christus
Dan zijn we nu aangekomen bij de Bijbelse teksten over Jezus Christus. Onze primaire bronnen zullen de 4 biografieën van Jezus zijn: Het evangelie volgens Mattheus, Markus, Lukas en Johannes. Maar daarnaast hebben we nog meer bronnen uit het nieuwe testament, namelijk het boek “handelingen van de apostelen” geschreven door Lukas en de brieven van de apostel Paulus aan de eerste Christelijke kerken.
Er is nogal wat dispuut over wanneer en door wie de evangeliën nu precies geschreven zijn. In dit hoofdstuk ga ik daar echter niet op in. Ik geef in hoofdstuk 6 een uitgebreide verdediging voor een vroege datering en een verdediging voor klassiek auteurschap.
Laten we daarom nu de datering wat algemeen weergeven:
Markus: ergens tussen 50 – 65 n. Chr.
Mattheus: ergens tussen 50 en 70 n. Chr.
Lukas: ergens tussen 55 – 61 n. Chr.
Johannes: ergens tussen 70 – 90 n. Chr.
Handelingen: rond 60 n. Chr.
Eerste brief van Paulus: voor 50 n. Chr.
Jezus’ dood: 31-33 n. Chr.
De kloof overbruggen
Laten we stellen dat Johannes geschreven is rond het jaar 80. Maar.. oh oh, dat wil zeggen dat we een kloof van bijna 50 jaar hebben. Sceptici beweren dat in deze 50 jaar het leven van Jezus tot legende en mythologie gevormd is. Dat het begon als Jezus, een gewone man, een excentrieke rabbijn en een rebel; en dat het over deze periode gevormd werd tot Jezus de zoon van God, herrezen uit de dood.
Maar als we weer terugkomen op de mond-tot-mond systemen kunnen we vaststellen dat legendes veel langzamer ontwikkelde in de geschiedenis en al helemaal niet in een periode waarin er nog ooggetuigen zijn. Ik verwijs in hoofdstuk 6 naar de studies die gedaan zijn betreffend deze tradities.
Maar los daarvan, de jaren 80 van de eerste eeuw zijn niet de dichtstbijzijnde data die we hebben voor Jezus. Iets wat geschiedkundigen opvallend vinden aan het boek Handelingen, is dat het boek vrij plotseling eindigt en dat we niet weten wat er met Paulus is gebeurd. We weten dat Paulus door de Romeinen onthoofd is in het jaar 63, maar dat is nergens in de bijbel terug te vinden. Ook de dood van Jacobus en Petrus rond die periode staan niet in Handelingen. Aangezien handelingen is geschreven door Lukas, een metgezel van Paulus, en gaat over de opkomst van de eerste Christenen zijn dit zaken die in handelingen zouden hebben gestaan als het later was geschreven. Dit wijst erop dat Handelingen is geschreven voor dat deze dingen plaats vonden. Andere extreem belangrijke gebeurtenissen die in de jaren 60 zich hebben afgespeeld zijn de Joods-Romeinse oorlog, de vervolging van de Christelijke kerk door keizer Nero en de vernietiging van de tempel in Jeruzalem in het jaar 70.
Dus in plaats van 50 jaar na de dood van Jezus zijn we met handelingen maar 30 jaar verwijderd van de kruisiging.
Maar aangezien Handelingen onderdeel was van een 2-delig document van Lukas, weten we dat zijn evangelie maximaal aan het eind van van de jaren 50 geschreven moet zijn. Het boek Handelingen is namelijk het vervolg op het evangelie van Lukas en beschrijft wat er gebeurt nadat Jezus voor het laatst aan de apostelen is verschenen.
Maar Lukas heeft voor het schrijven van zijn biografie Markus voor een deel als bron gebruikt. Ook Mattheus heeft Markus als bron gebruikt. Dat wil zeggen dat Markus eerder geschreven is dan het evangelie van Lukas en Mattheus. Aangezien we weten dat Paulus het merendeel van zijn brieven heeft geschreven voordat Markus geschreven was, kunnen we Markus dateren tot in de vroege jaren 50.
Nu zijn we dus minder dan 20 jaar verwijderd van de dood van Jezus.
In de brieven van Paul echter zien we dat Paul liefdesbetuigingen (credo's) citeert van de eerste Christenen. Dit zijn dus buiten-Bijbelse referenties die Paul enkel citeert. Een van deze geloofsbetuigingen waar Paul naar verwijst bevat de essentie van het Christelijk geloof. Deze vinden we in hoofdstuk 15 in zijn eerste brief aan de kerk in de stad Korinthe.
1 Corinthians 15:3-8 (engelse versie)
3For what I received I passed on to you as of first importance: that Christ died for our sins according to the Scriptures, 4that he was buried, that he was raised on the third day according to the Scriptures, 5and that he appeared to Peter, and then to the Twelve. 6After that, he appeared to more than five hundred of the brothers at the same time, most of whom are still living, though some have fallen asleep. 7Then he appeared to James, then to all the apostles, 8and last of all he appeared to me also, as to one abnormally born.
1 Corinthiërs 15:3-8 (nederlandse versie)
3Het belangrijkste van het goede nieuws dat ik heb ontvangen en u heb doorgegeven, is: Christus is voor onze zonden gestorven, zoals voorzegd is in de Boeken.
4Hij werd begraven en is op de derde dag weer levend gemaakt, wat ook in de Boeken stond.
5Hij is gezien door Petrus en daarna door de twaalf apostelen samen.
6Later is Hij gezien door 500 broeders tegelijk. Hoewel enkelen van hen al gestorven zijn, leven de meesten nog.
7Hij is gezien door Jakobus en daarna nog eens door alle apostelen.
8-9 En als allerlaatste heb ik Hem ook gezien; ik, een onwaardige. Ik ben de minste van alle apostelen en zou niet eens apostel mogen worden genoemd.
Deze geloofsbetuigenis wordt door geschiedkundige gedateert tussen anderhalf tot 3 jaar na de dood van Christus.
Wat dit wil zeggen is dat we dus helemaal niet een onoverbrugbare kloof hebben tussen wat is opgeschreven over Jezus en de dood van Jezus, maar dat we betrouwbare historische informatie hebben rondom Christus.
Met name deze geloofsbetuigenis is zo snel na de dood van Jezus ontstaan en het bevestigd het volgende:
- Jezus werd gezien als de Christus
- Jezus stierf voor onze zonden
- Men geloofde dat hij voorspelt was in de Joodse geschriften
- Hij werd begraven
- Men geloofde dat hij 3 dagen na zijn weer tot leven gewekt was
- Meer dan 500 mensen hebben hem levend gezien na zijn dood
We kunnen hier uit opmaken dat we niet te maken hebben met mythe of legende maar met betrouwbare historische informatie. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat Jezus ook daadwerkelijk uit de dood is opgestaan. Maar we kunnen wel stellen dat het skeptische idee dat wat we weten rondom Jezus een uitgegroeide legende was gewoonweg niet overeenkomt met wat we geschiedkundig kunnen vaststellen.
Ooggetuigen
We kunnen nu ook stellen dat het merendeel van de bijbelse informatie die we hebben over Jezus is geschreven door ooggetuigen of gebasseerd is op ooggetuigen.
Mattheus was een Joodse belastinginner voor de Romeinen en hij was een van de 12 apostelen van Jezus. Als we dus kunnen vaststellen dat Mattheus de schrijver was van het evangelie van Mattheus (nogmaals zie hoofdstuk 6) dan wil dat zeggen dat we te maken hebben met een direct verslag van iemand die een leerling was van Jezus, zijn dood heeft meegemaakt en hem levend gezien heeft na zijn dood (dat beweert hij in ieder geval).
Markus was een metgezel van de apostel Petrus. Markus was de schrijver van Petrus (Rabijnen laten traditioneel hun leerlingen voor hun schrijven) wat inhoudt dat het evangelie van Markus grotendeels het ooggetuigenverslag is van de apostel Petrus.
Johannes was een van de 12 apostelen van Jezus. Net als Mattheus zou dit gelden als een direct ooggetuigenverslag als Johannes echt de schrijver was van dit evangelie (nogmaals: hoofdstuk 6)
Lukas was een dokter, geschiedkundige en een metgezel van de Apostel Paulus. Lukas was geen ooggetuige maar heeft zijn evangelie als een geschiedkundige geschreven. Hij is samen met Mattheus de enigen die ook de geboorte van Jezus beschrijven. Lukas heeft grondig onderzoek verricht voor het schrijven van zijn evangelie en wordt zelfs vanuit een geschiedkundig perspectief als het meest betrouwbaar gezien. Lukas omschrijft bijvoorbeeld allerhanden omringende steden wat in zijn tijd vrij indrukwekkend is aangezien reizen met kamelen en houten wagens ging.
Dit is hoe het evangelie van Lukas begint:
Luke 1:1-4 (engelse versie)
1Many have undertaken to draw up an account of the things that have been fulfilled among us, 2just as they were handed down to us by those who from the first were eyewitnesses and servants of the word. 3Therefore, since I myself have carefully investigated everything from the beginning, it seemed good also to me to write an orderly account for you, most excellent Theophilus, 4so that you may know the certainty of the things you have been taught.
Lukas 1:1-4 (nederlandse versie)
Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om een verslag te schrijven over de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken, en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden, leek het ook mij goed om alles van de aanvang af nauwkeurig na te gaan en deze gebeurtenissen in ordelijke vorm voor u, hooggeachte Theofilus, op schrift te stellen, om u te overtuigen van de betrouwbaarheid van de zaken waarin u onderricht bent.
Wat opvalt is dat Lukas in de eerste zin zegt dat “al vele hebben zich als taak hebben gesteld om een verslag te schrijven”. Aangezien Lukas duidelijk Mattheus en Markus als bron gebruikt heeft omdat een groot deel van de tekst zeer gericht overeenkomt met Mattheus en Mark, lijkt het er sterk op dat dit is waar hij naar verwijst in de eerste zin. Echter aangezien hij “velen” zegt lijkt hij te verwijzen naar ook andere bronnen. Veel geschiedkundige stellen dat de eerste drie evangelies een nog eerdere bron hebben gebruikt wat het Q-document genoemd word. Ook is er een theorie dat er een eerdere versie van Mattheus was in het Arameens in plaats van in het Grieks. Er zijn dus redenen om aan te nemen dat de evangelies niet lukraak uit mond-tot-mond traditie zijn opgeschreven na 20 jaar, maar dat er verschillende geschreven bronnen werden gebruikt om de biografieen van Jezus te kunnen samenstellen. Justin Martyr, een 2e eeuwse Christelijke apologist verwijst ook naar “de memoires van de apostelen”. Dit document bestaat echter vandaag de dag niet meer of is nog nooit gevonden. De evangelies zijn dus met zorg samengesteld en samengesteld uit meerdere en eerdere bronnen van dichter bij de tijd dat Jezus nog in leven was.
We hebben dus goede redenen om aan te nemen dat de evangelies betrouwbare historische documenten zijn en gebaseerd op, of geschreven door, ooggetuigen.
Maar goed, dat wil nog niet zeggen dat Jezus dan ook daadwerkelijk de zoon van God was en uit de dood is opgestaan.
Dat klopt, maar het is wel de eerste stap om de betrouwbaarheid van de evangelies vast te stellen voordat we ons kunnen gaan bezighouden met de verrijzenis van Jezus. Maar voor dat ik in ga op de historische feiten die aantonen dat Jezus uit de dood is opgestaan, moet ik eerst een heel belangrijke vraag beantwoorden...
Wie was Jezus?
Ik denk dat ik beter niet mijn eigen woorden kan gebruiken om Jezus te beschrijven maar ik zal de apostelen en Jezus zelf laten spreken.
Dit is hoe het evangelie van Johannes begint:
John 1:1-5 (engels)
In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was God. He was in the beginning with God. All things were made through him, and without him was not any thing made that was made. In him was life, and the life was the light of men. The light shines in the darkness, and the darkness has not overcome it.
John 1:14 (engels)
And the Word became flesh and dwelt among us, and we have seen his glory, glory as of the only Son from the Father, full of grace and truth.
Johannes 1:1-5 (nederlands)
In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is door Hem ontstaan, en buiten Hem om is er niets ontstaan. Wat ontstaan was, had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan.
Johannes 1:14 (nederlands)
Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.
Johannes zegt dus dat Jezus er al was in het begin. Jezus was bij God en Jezus WAS God zelf. Jezus is het woord van God in menselijke gedaante. God in menselijke vorm.
In hoofdstuk 14 van het evangelie van Johannes vraagt de aspostel Fillipus aan Jezus of hij God de vader kan laten zien:
John 14:5-10
Thomas said to him, "Lord, we don't know where you are going, so how can we know the way?"
Jesus answered, "I am the way and the truth and the life. No one comes to the Father except through me. If you really knew me, you would know my Father as well. From now on, you do know him and have seen him."
Philip said, "Lord, show us the Father and that will be enough for us."
Jesus answered: "Don't you know me, Philip, even after I have been among you such a long time? Anyone who has seen me has seen the Father. How can you say, 'Show us the Father'? Don't you believe that I am in the Father, and that the Father is in me? The words I say to you are not just my own. Rather, it is the Father, living in me, who is doing his work.
Johannes 14:5-10
Toen zei Tomas: ‘Wij weten niet eens waar u naartoe gaat, Heer, hoe zouden we dan de weg daarheen kunnen weten?’ Jezus zei: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand kan bij de Vader komen behalve via mij. Als jullie mij kennen zullen jullie ook mijn Vader kennen, en vanaf nu kennen jullie hem, want jullie hebben hem zelf gezien.’ Daarop zei Filippus: ‘Laat ons de Vader zien, Heer, meer verlangen we niet.’ Jezus zei: ‘Ik ben nu al zo lang bij jullie, en nog ken je me niet, Filippus? Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien. Waarom vraag je dan om de Vader te mogen zien? Geloof je niet dat ik in de Vader ben en dat de Vader in mij is? Ik spreek niet namens mezelf als ik tegen jullie spreek, maar de Vader die in mij blijft, doet zijn werk door mij.
Jezus presenteert zichzelf hier als de menselijke openbaring van God. God in menselijke vorm. Dit zien we ook wanneer Jezus dingen doet die alleen God kan doen, zoals het vergeven van zonden.
Mark 2:3-5 (Engels)
3Some men came, bringing to him a paralytic, carried by four of them. 4Since they could not get him to Jesus because of the crowd, they made an opening in the roof above Jesus and, after digging through it, lowered the mat the paralyzed man was lying on. 5When Jesus saw their faith, he said to the paralytic, "Son, your sins are forgiven."
Marcus 2:3-5 (nederlands)
Er werd ook een verlamde bij hem gebracht, die door vier mensen gedragen werd. Omdat ze zich niet door de menigte konden wringen, haalden ze een stuk van het dak weg boven de plaats waar Jezus zat, en toen ze een opening hadden gemaakt, lieten ze de verlamde op zijn draagbed naar beneden zakken. Bij het zien van hun geloof zei Jezus tegen de verlamde: ‘Vriend, uw zonden worden u vergeven.’
Nu kun je zeggen dat een profeet van God misschien ook die autoriteit heeft, namelijk dat hij NAMENS God zonden vergeeft. Maar dat is niet hoe de mensen die er bij waren begrepen wat Jezus deed. Dit is namelijk hoe het verder gaat:
Mark: 2:6-7 (engels)
Now some teachers of the law were sitting there, thinking to themselves, "Why does this fellow talk like that? He's blaspheming! Who can forgive sins but God alone?"
Marcus 2:6-7 (nederlands)
Er zaten ook een paar schriftgeleerden tussen de mensen, en die dachten bij zichzelf: Hoe durft hij dat te zeggen? Hij slaat godslasterlijke taal uit: alleen God kan immers zonden vergeven!
Jezus beweert dus de autoriteit te hebben om zonden te vergeven, een autoriteit die alleen toebehoort aan God. En hij liet zien dat hij die autoriteit ook had door de man vervolgens te genezen. Dit is ook wat heeft geleid tot zijn kruisiging. De Joodse bevolking wilde Jezus de doodstraf geven voor heiligschennis en hebben hem door de Romeinen (het Romeinse rijk was toen tenslotte de overheersende macht in europa en het midden oosten) laten kruisigen. Tijdens zijn rechtzaak verliep het voor de Joodse autoriteiten niet erg goed aangezien Jezus niks verkeerds heeft gedaan waarvoor hij de doodstraf verdiende. Toen vroeg een van de priesters hem:
Mark 14:61-64 (engels)
But Jesus remained silent and gave no answer. Again the high priest asked him, "Are you the messiah the Son of the Blessed One?" "I am," said Jesus. "And you will see the Son of Man sitting at the right hand of the Mighty One and coming on the clouds of heaven." The high priest tore his clothes. "Why do we need any more witnesses?" he asked. "You have heard the blasphemy. What do you think?" And they all condemned Him to be deserving of death.
Marcus 14:61-64 (nederlands)
Maar hij bleef zwijgen en antwoordde niet. Toen vroeg de hogepriester hem: ‘Bent u de messias, de Zoon van de Gezegende?’ Jezus zei: ‘Dat ben ik, en u zult de Mensenzoon aan de rechterhand van de Machtige zien zitten en hem zien komen op de wolken van de hemel.’ De hogepriester scheurde zijn kleren en zei: ‘Waarvoor hebben we nog getuigen nodig? U hebt de godslastering gehoord; wat is uw oordeel?’ Allen oordeelden dat hij schuldig was en de doodstraf verdiende.
Hier combineert Jezus verzen uit psalm 110 en Daniel hoofdstuk 7. Hij gebruikt de titel “mensenzoon” voor zichzelf, ontleent uit een visioen van de profeet Daniel:
Daniel 7:13-14 (engels)
I kept looking in the night visions, And behold, with the clouds of heaven One like a Son of Man was coming, And He came up to the Ancient of Days And was presented before Him. "And to Him was given dominion, Glory and a kingdom, that all the peoples, nations and men of every language Might serve Him His dominion is an everlasting dominion Which will not pass away; And His kingdom is one Which will not be destroyed.
Daniel 7:13-14 (nederlands)
Daarna zag ik in mijn droom de aankomst van een Mensenzoon; tenminste, daar leek Hij op. Hij kwam op de wolken van de hemel en werd naar de Oude van Dagen geleid.
Hij ontving macht en heerschappij om te regeren en werd overladen met eerbewijzen. Mensen van allerlei volken en de meest uiteenlopende talen dienden Hem. Hij zal eeuwig heersen en aan Zijn macht zal geen einde komen. Zijn koningschap is zc geweldig dat het nooit ten val zal komen.
(tja, ik blijf de voorkeur geven aan het engels)
Er zijn nog veel meer referenties te geven waaruit blijkt dat Jezus God is en de Messias. Maar met name in hoofdstuk 2.9 kom ik daar nog op terug. Ik laat daar de toekomstvoorspellingen betreffende de komst van de messias zien en dat Jezus deze voorspellingen vervulde en ook de enige persoon in de geschiedenis is die deze voorspellingen heeft kunnen vervullen.
Maar goed, iedereen kan natuurlijk wel beweren dat hij God is; maar kan hij het ook waar maken? We hebben de toekomstvoorspellingen uit het oude testament, de wonderen die hij verricht heeft; onthoud dat zijn vijanden niet ontkende dat Jezus wonderen verrichte, zij beweerde alleen dat het hekserij was of dat de duivel hem hielp (zie onder andere de babylonische talmoed). Maar alles goed en wel, Jezus is wel vermoord. En wat kan beter laten zien dat je God bent, dan terug komen uit de dood?
De verrijzenis van Jezus – de 4 feiten
Nu wil ik terugkomen op waar het nu feitelijk om gaat. Kunnen we historisch vaststellen wat er gebeurd is in de laatste dagen van Jezus’ leven en de dagen na zijn dood? Laten we eerst gaan kijken naar de dood van Jezus door kruisiging.
Feit 1: De kruisiging
De kruisiging van Jezus is een punt dat niet erg controversieel is, zelfs niet onder Atheisten (behalve dan bij Atheisten die geloven dat Jezus nooit bestaan heeft). De enigen die de kruisiging niet accepteren zijn de moslims omdat de Koraan zegt dat Jezus niet gekruisigd was. Aangezien we niet alleen uit alle 4 de evangelies weten dat Jezus gekruisigd is maar ook via Josephus, Tacitus en de Talmoed; stellen Moslims voor dat Jezus alleen maar aan het kruis gehangen was maar er levend van afgehaald is. Aangezien dit ook een argument is wat Atheisten vaak gebruiken om de verrijzenis van Jezus te verklaren kom ik daar later nog op terug.
Feit 2: De begrafenis door Josef van Arimathea
Er voorlopig even van uitgaand dat Jezus echt dood was toen hij van het kruis werd gehaald, wat is er dan met zijn lichaam gebeurd? Het was gebruikelijk bij kruisigingen dat lichamen aan het kruis bleven hangen totdat ze weggerot waren. Maar aangezien de kruisiging van Jezus in opdracht van de Joodse autoriteiten gebeurde, wilden zij Jezus van het kruis afhebben voor de sabbat begon. Volgens de wet van het oude testament mag iemand die opgehangen is namelijk niet blijven hangen op de sabbat en moet daarvoor nog begraven worden (staat beschreven in Deuteronium en Jozua).
Degene die Jezus van een graftombe had voorzien was de rijke Josef van Arimathea, een van de leden van de Sanhedrin (de Joodse rechterlijke raad die Jezus veroordeeld hadden). Het bijzondere hieraan is dus dat een van Jezus’ vijanden (of een geheime aanhanger misschien? degene is die Jezus van een graftombe voorziet (bovendien voorspelt in het oude testament - zie hoofdstuk 2.9). Maar de aanwezigheid van Josef Aramithea laat ook zien dat dit een historisch betrouwbare gebeurtenis moet zijn. Als Josef namelijk Jezus niet had begraven dan zou niemand de eerste Christenen gelooft hebben als ze hadden beweert dat hij dat wel had gedaan. Als lid van de Sanhedrin zou Josef namelijk een persoon zijn geweest die erg bekend was bij veel mensen, met name uit de directe omgeving. Stel je voor dat de aanhangers van Pim Fortuyn na zijn dood zouden hebben gezegd dat Pim uit de dood is opgestaan nadat zijn lichaam was weggehaald van zijn plaats van overlijden door minister Zalm die hem vervolgens begraven heeft, zou jij dat gelooft hebben? Nee, want dat is iets wat heel makkelijk te bevestigen of weerleggen zijn. We hebben dus goede redenen om aan te nemen dat Jezus inderdaad door Josef in een graftombe is begraven. Bovendien was dit niet zo maar een graftombe maar de persoonlijke graftombe die bestemd was voor Josef zelf voor wanneer hij zelf te overlijden zou komen. Aangezien die graftombe zich bevond op Josef zijn persoonlijk grondgebied, betekent dit dat de locatie van de graftombe ook bekend was (dit is een belangrijk punt voor later).
Daarnaast hebben we ook nog de geloofsbetuigenis die Paul citeert in zijn brief aan Corinth. Ik heb die al eerder genoemd gehad. Ik zal deze nogmaals weergeven:
1 Corinthiërs 15:3-8 (nederlandse versie)
3Het belangrijkste van het goede nieuws dat ik heb ontvangen en u heb doorgegeven, is: Christus is voor onze zonden gestorven, zoals voorzegd is in de Boeken.
4Hij werd begraven en is op de derde dag weer levend gemaakt, wat ook in de Boeken stond.
5Hij is gezien door Petrus en daarna door de twaalf apostelen samen.
6Later is Hij gezien door 500 broeders tegelijk. Hoewel enkelen van hen al gestorven zijn, leven de meesten nog.
7Hij is gezien door Jakobus en daarna nog eens door alle apostelen
Deze geloofsbetuigenis dateert van ergens tussen anderhalf tot 3 jaar na de dood van Christus. Dit is nog een reden om aan te nemen dat Jezus weldegelijk begraven was.
Daarnaast zouden we verwachten dat er andere verhalen rondom wat er na Jezus zijn dood is gebeurd zouden bestaan. De begravenis van Jezus in de tombe van Josef van Aramithea is echter de enige versie.
Feit 3: De Graftombe werd 3 dagen later leeg aangetroffen
De vraag is nu dus: was de graftombe echt leeg 3 dagen na de begrafenis van Jezus?
Skeptici beweren vaak dat de lege graftombe een legende is die pas lange tijd na de dood van Jezus is ontstaan. Maar het geloof in de verrijzenis van Jezus is iets dat al meteen na de dood van Jezus bestond zoals we in de geloofsbetuigenis zien uit 1 Corinthiërs kunnen zien. Deze is tenslotte korte tijd na de dood van Jezus onstaan. Het is dus niet iets wat over een halve eeuw uitgegroeid is tot legende. En als ze geloofde dat Jezus uit de dood was opgestaan moeten ze dus ook gedacht hebben dat zijn graftombe leeg was.
Nog een reden om aan te nemen dat de lege graftombe geen verzinsel was, is dat volgens de evangelies het vrouwen waren die het graf leeg aantroffen. Om te begrijpen waarom dit zo belangrijk is, moet je eerst begrijpen wat de status van vrouwen was in Palestina in de eerste eeuw onder Romeins gezag. Vrouwen werden gezien als tweede rangs burgers. Het was zelfs zo erg dat vrouwen niet eens mochten getuigen in een rechtzaak omdat vrouwen per definitie als onbetrouwbare ooggetuigen werden gezien.
Dus als je een verhaal betreffend een leeg graf wil verzinnen in de eerste eeuw in Palestina, wat is dan het stomste dat je zou kunnen doen? Precies! Schrijven dat vrouwen de primaire ooggetuigen waren. Dus als het lege graf slechts een verzinsel zou zijn geweest dan zouden we verwachten dat het mannen waren die de graftombe leeg aantroffen, of sterker nog, de sanhedrin of de romeinen. Het meest onlogische wat je zou kunnen doen is Maria Magdalena, een voormalig protituee, als hoofdgetuige maken. Een slechtere getuigen is in feite niet te bedenken. En de vijanden van het vroege Christendom gebruikte dit ook juist als argument tegen de verrijzenis van Jezus. De heidense historicus Celcus die ik al eerder vernoemd heb zei dat verrijzenis niet te geloven was omdat het maar een verzinsel was van een stel hysterische vrouwen.
Daarnaast is het verslag van de lege graftombe erg simpel en heeft niet de eigenschappen die je zou verwachten in een legende. Om dit aan te tonen zal ik er het verschil laten zien tussen het verslag uit het evangelie van Marcus en verhaal over het lege graf in een evangelie van een Christelijke sekte genaamd de gnostici. Het evangelie van Markus is dus een van de evangelies die we in de bijbel aantreffen, maar 100 tot 300 jaar later zijn er nog meer evangelies geschreven door de gnostici (hier is de davinci code op gebaseerd). De evangelies van de gnostici zijn dus niet historisch betrouwbaar omdat ze veel, veel later zijn geschreven en volstaan met legendarische ontwikkelingen. Dat is ook een van de redenen dat deze niet in de bijbel staan want ze zijn onbetrouwbaar en geschreven door een mystieke sekte. Maar ze dienen wel goed om het verschil te laten zien tussen een verslag van een recente gebeurtenis en het verslag van een legende die gegroeid is over een lange tijd.
Dit is het verslag van de lege graftombe in het evangelie van Markus:
Markus 16:1-8
1De volgende avond, toen de sabbat voorbij was, kochten Maria van Magdala, Salomé en Maria, de moeder van Jakobus, kruiden om het lichaam van Jezus te balsemen.
2Op zondagmorgen, bij het opgaan van de zon, gingen zij naar het graf.
3Onderweg vroegen zij zich af hoe zij ooit die zware steen voor de opening konden wegrollen.
4Maar toen zij bij het graf kwamen, ontdekten zij dat de steen al weg was.
5Zij stapten het graf binnen en zagen rechts een jongeman zitten, met witte kleren aan. Ze stonden als aan de grond genageld.
6"Jullie hoeven niet zo te schrikken", zei hij tegen hen. "Jullie zoeken Jezus van Nazareth, Die gekruisigd is. Hij is hier niet meer, want Hij leeft weer! Kijk, daar heeft Hij gelegen.
7Vertel Zijn discipelen en Petrus dat Jezus naar Galilea gaat. Daar zullen zij Hem ontmoeten, zoals Hij hun voor Zijn sterven al heeft gezegd."
8Bevend van schrik en helemaal overstuur gingen zij het graf uit en zetten het op een lopen. Zij waren zo bang dat zij er met niemand over spraken.
Dus we hebben een groep vrouwen die ’s ochtends na de sabbat naar de graftombe gaan. Ze gaan het graf binnen en zien een jongeman in het wit (in die context zouden Joodse lezers begrijpen dat hiermee een engel bedoeld werd) die hen zegt dat Jezus uit de dood is opgestaan. De vrouwen lopen angstig weg en gaan naar de apostelen toe.
Maar als we kijken naar het gnosticische evangelie van Petrus, geschreven 100 tot 150 jaar later, dan vinden we diezelfde simpelheid niet terug. In dat gnostische evangelie is het graf omsingeld door de leden van de sanhedrin, romeinen en een groot gedeelte van de plaatselijke omgeving. Vervolgens klinkt er een stem uit de hemel waarna de steen voor het graf wegrolt. Dan komen er 2 engelen uit de hemel en gaan het graf in, vervolgens komen ze samen met Jezus naar buiten gevlogen. De hoofden van de engelen bevinden zich nog onder de wolken, maar het hoofd van Jezus bevind zich boven de wolken (vreemd gezicht lijkt me dat). Dan komt er een kruis uit het graf gevlogen en de stem uit de hemel vraagt aan het kruis: “heeft u gesproken tot zij die overleden zijn.” Waarop het kruis antwoord: “Ja.”
Kijk dat is hoe een legende eruit ziet. In tegenstelling tot dat is het verslag van Markus (die dus verslag legde voor de echte Petrus) een beetje kleurloos en saai. Maar dat is precies wat we zouden verwachten als Markus verslag legt van een recente gebeurtenis inplaats van een legende.
De vroege data van de geloofsbetuigenis uit 1 corinthiëers, de simpelheid van het verslag van het lege graf en de ontdekking van het lege graf door vrouwen geven ons goede redenen om aan te nemen dat het lege graf niet slechts een verzinsel was. Maar er is een nog veel sterkere en meer voor de hand liggende reden...
Als de graftombe namelijk niet leeg was, hoe konden de apostelen dan prediken in Jeruzalem en omstreken dat Jezus uit de dood was opgestaan. De makkelijkste manier voor de Joden, romeinen en heidenen zou geweest zijn om gewoon het dode lichaam van Jezus te laten zien. Als de Romeinen het lichaam van Jezus op een kar gewoon de straten van Jeruzalem waren doorgereden dan zou het Christendom nooit ontstaan kunnen zijn. Moet je voorstellen dat de apostelen iedereen aan het toespreken waren Jezus uit de dood was opgestaan, de zoon van God was en de messias en iedereen in Hem moest geloven en dat de Joden of de romeinen dan even een dode Jezus komen langsbrengen...
Maar dat is precies wat niet gebeurd was. Sterker nog het waren niet alleen de apostelen die beweerde dat het graf leeg was, hun vijanden zeiden dat ook! De Joden zeiden niet dat de apostelen gek waren, dronken waren, logen of dat het lichaam nog steeds in het graf lag; in plaats daarvan zeiden ze dat de apostelen het lichaam gestolen hadden. Mattheus documenteert dat in zijn evangelie maar ook Christelijke apologisten zoals Justin Martyr en de oprichters van de vroege Christelijke kerken in de 2e en 3e eeuw zoals Turtulian zeiden dat de Joden in hun tijd nogsteeds beweerde dat de verrijzenis nooti heeft plaats gevonden maar dat het lichaam van Jezus gestolen was door de apostelen. De vijanden van de eerste Christenen probeerde de lege graftombe te verklaren, niet te ontkennen.
We hebben dus minimaal 5 argumenten ter ondersteuning van het lege graf:
1. De vroege data van het geloof in een leeg graf
2. De simpelheid van het verslag van het lege graf
3. De ontdekking van het lege graf door vrouwen
4. Als het graf niet leeg was had het geloof in de verrijzenis niet kunnen ontstaan of blijven bestaan
5. De vijanden van de eerste Christenen erkende dat het graf leeg was
Maar als het graf leeg was, wat is er dan gebeurd met het lichaam van Jezus?
Feit 4: De verschijningen van de herrezen Christus
De verklaring die de apostelen gaven voor het lege graf was dat Jezus uit de dood was opgestaan en meerdere malen en hen was verschenen. Ook de vrouwen hebben Jezus gezien. Maar goed, iedereen kan wel beweren dat hij iemand na zijn dood leven heeft gezien. Er zijn tenslotte ook genoeg mensen die beweren dat ze Elvis Presley nog levend hebben gezien. Maar er zijn een paar dingen waar je rekening mee moet houden:
Ten eerste hadden de Joden helemaal geen verwachting van een stervende Messias. De Joden verwachtte dat de Messias juist een letterlijk koninkrijk zou opstellen en de onderdrukkende autoriteiten zou verslaan (wat in die tijd dus het Romeinse rijk geweest had moeten zijn). Maar in plaats daarvan werd degene van wie de apostelen geloofde dat hij de messias was, op schandelijke en gruwelijke wijze doodgemarteld door de Romeinen. Jezus werd ter dood gebracht als een crimineel en bovendien door ophanging. Volgens het oude testament boek Deuteronium is iemand die door Joodse autoriteit opgehangen wordt (in Jezus geval dus de Sanhedrin) iemand die vervloekt is door God:
Deuteronomy 21:22-23
22 If a man guilty of a capital offense is put to death and his body is hung on a tree, 23 you must not leave his body on the tree overnight. Be sure to bury him that same day, because anyone who is hung on a tree is under God's curse. You must not desecrate the land the LORD your God is giving you as an inheritance.
Deuteronomium 21:22-23 (nederlands)
22Als een man een misdaad heeft gepleegd, waarop de doodstraf staat, ter dood is gebracht en opgehangen,
23mag zijn lichaam daar niet de hele nacht blijven hangen. U moet hem nog diezelfde dag begraven, want iemand die aan een boom is opgehangen, is door God vervloekt. U mag het land dat de HERE, uw God, u als erfdeel heeft gegeven, niet verontreinigen."
Dus het eerste wat de apostelen zouden hebben gedacht is dat Jezus een valse messias was, en dit is ook wat de Joden toen geloofde en wat veel Joden nu nogsteeds geloofde. Het is pas als je begrijpt WAAROM Jezus aan het kruis gestorven is dat alles op zijn plek valt. Maar aangezien dit onverwacht kwam voor de apostelen moet het een vernietigend effect hebben gehad op hun vertrouwen in Jezus als messias die nu schaamteloos door de Romeinse ondrukkers vermoord was in opdracht van de Joodse Sanhedrin als een heligschenner en valse profeet.
Dit is echter een zeer belangrijk punt waar ik in het volgende hoofdstuk nog op terugkom.
Maar een van de belangrijkste punten om rekening mee te houden is dat de apostelen niet alleen maar beweerde dat Jezus herrezen was, maar ze waren bereid om extreme vervolging te ondergaan en uiteindelijk een marteldood te sterven voor hun geloof in de herrijzenis. In de bijbel zelf staat slechts de dood van 1 apostel geschreven in het boek handelingen, maar we weten uit geschiedenis buiten de bijbel om dat in ieder geval de meeste apostelen voor hun geloof doodgemarteld zijn. Zo is bijvoorbeeld Petrus ondersteboven gekruisigd in Rome. Keizer nero vervolgde daar namelijk de Christenen voor brandstichting in Rome (iets wat hij overigens zelf had laten doen, hij gebruikte de Christenen als zondebok.) Petrus was uiteraard op de hoogte van de vervolging op Christenen dus hij had zijn geloof kunnen afzweren en zeggen dat Christus niet uit de dood was opgestaan. Dit had zijn marteldood kunnen voorkomen. Maar in plaats daarvan bleef hij bij zijn positie en verzocht zelfs om ondersteboven gekruisigd te worden omdat hij vond dat hij het niet waardig was om in dezelfde positie als Christus te sterven.
Nou en? Islamitische zelfmoord terroristen sterven toch ook voor hun geloof? Sterven voor je geloof betekent toch niet dat het waar is wat je geloofde?
Helemaal waar. Sterven voor wat je gelooft heeft geen enkele betrekking op het waarheidsgehalte van het betreffende geloof. Maar dat is ook niet wat het argument is.
Maar Jezus was niet alleen verschenen aan zijn apostelen. Het kan enigzins begrijpelijk zijn hoe trouwe volgelingen nog na de dood van hun leider zijn positie proberen te redden, in het geval van Jezus echter waren het niet alleen mensen die al volgelingen waren van Jezus toen Hij nog leefde.
Jezus’ half-broer Jakobus bijvoorbeeld geloofde niet in Jezus toen hij nog leefde. Sterker nog, volgens de evangelies dachtte de meeste leden van zijn familie dat Hij gek was. Jakobus werd echter later de leider van de kerk in Jeruzalem en is daarvoor door de sanhederin gestenigd. Hier hebben we het dus niet over een trouwe volgeling die bereid was te sterven voor de herrezen Jezus, maar een ongelovige die pas bekeerde na de dood van Jezus. Wat we zien in de je inmiddels bekende geloofsbetuigenis van 1 corinthiers is dat Jakobus genoemd wordt als een van de mensen aan wie Jezus is verschenen.
Maar Jezus is niet alleen verschenen aan mensen die niet geloofde maar toch dichtbij hem stonden. Het wordt lastiger te verklaren als vijanden beweren dat ze Jezus hebben gezien en daardoor bekeerd zijn. Ik heb de apostel Paul (of Paulus, je kunt wel zien dat ik de bijbel in het engels gewend ben. Maar goed, eigenlijk moet het ook Yeshua zijn en niet Jezus) al geregeld genoemd, maar wie was dat eigenlijk?
Paulus was niet een van de 12 apostelen van Jezus. Sterker nog, hij was uberhaupt geen apostel totdat Jezus aan hem verscheen. Paul stond daarvoor bekend onder zijn Joodse naam Saul van Tarsus. Saul/Paul was een Jood die in dienst stond van de Romeinen en in opdracht van de Romeinen de eerste Christenen moest opsporen en ter doodbrengen. Paul was een vijand van de Christenen. Paul verteld in zijn brieven echter dat de herrezen Jezus aan hem was verschenen op weg naar de stad Damascus. Dit zorgde voor een radicale omkeer en plaatste Paul in dezelfde positie als de mensen die hij daarvoor nog ter dood liet brengen. Paul schijnt het grootste deel van zijn brieven (waar het grootste deel van het nieuwe testament uit bestaat) te hebben geschreven in de gevangenis. Paul is uiteindelijk als Christelijke rebel onthoofd onder Romeinse autoriteit.
Denk je eens in dat een groot en belangrijk deel van de bijbel is geschreven door een voormalig vijand en vervolger van Christenen.
In de woorden van de Duitse historicus en niet-christen!!! (ik weet echter niet zeker of hij een Atheist is, ik geloof dat hij een Deist is) Gerd Ludeman:
“Het kan als een historische zekerheid gesteld worden dat Petrus en de apostelen ervaringen hadden na de dood van Jezus, waarin Jezus aan hen verscheen als de herrezen Messias”
(van pagina 80 van zijn boek “What really happened to Jesus”)
Dat is dus wat een skeptische niet-christelijke historicus zegt. Waar je wel op moet letten is dat hij niet zegt dat Jezus daadwerkelijk aan de apostelen is verschenen, maar dat de apostelen in ieder geval geloofde dat Jezus aan hen verschenen was.
Gerd Ludeman probeert namelijk niet de historische feiten te ontkennen maar hij probeert een alternatieve verklaring te vinden voor wat er gebeurd is na de dood van Jezus. Ludeman stelt namelijk dat de apostelen hallucinaties hadden waardoor ze dachten dat Jezus uit de dood was opgestaan.
Dit is slechts 1 van de alternatieve verklaringen die zijn voorgesteld. Laten we die alternatieve verklaringen eens 1 voor 1 bekijken...
De alternatieve verklaringen
Ik kan niet alle mogelijke verklaringen hier behandelen, maar ik zal in ieder geval de meest gebruikte alternatieve verklaringen behandelen.
Hier is een lijst van die alternatieve verklaringen
- De schijndood theorie
- De gestolen lichaam theorie
- De verkeerde graftombe theorie
- De tweelingbroer theorie
- De hallucinatie theorie
- De spirtuele herrijzenis theorie
- Het Humeaanse argument (de ongeloofwaardigheid van wonderen)
De schijndood theorie
De schijndood theorie (in het engels ook wel de swoon-theory of de swoon-hypothesis genoemd) is het idee dat Jezus de kruisiging overleefd had en 3 dagen later dus niet herrezen was maar gewoon nogsteeds in leven was. De theorie wordt zowel door Atheisten als door Moslims gebruikt. Moslims moeten enigzins deze theorie wel geloven aangezien de koran zegt dat Jezus niet vermoord en niet gekruisigd is, maar dat dit maar schijn was:
Quran – Surah 4:157
And for claiming that they killed the Messiah, Jesus, son of Mary, the messenger of GOD. In fact, they never killed him, they never crucified him - they were made to think that they did.
Koran – Soera 4:157
Zij beweren, "Wij hebbenJezus, de zoon van Maria, de Boodschapper van Allah gedood". Maar zij hebben hem noch gedood, noch gekruisigd, al denken zij dat het zo was
Dus volgens de koran is Jezus niet gekruisigd en ook niet gedood. Maar het leek alsof het wel zo was. Aangezien de kruisiging duidelijk heeft plaats gevonden beweren Moslims dat iemand alleen maar gekruidigd is als die persoon ook erdoor sterft. Dus niet alleen aan het kruis gehangen maar er ook daadwerkelijk aan sterven, wat dus inhoudt dat wanneer Jezus het overleeft zou hebben Hij niet gekruisigd zou zijn.
Maar ook verscheidene Atheisten hebben voorgesteld dat Jezus de kruisiging heeft overleefd. Sommige gingen zelfs zo ver dat het niet toeval was dat Jezus het overleefd had, maar dat dit onderdeel van een complot was. Dat wil zeggen dat Jezus in een soort van coma was geraakt door medicijnen die hem waren gegeven door zijn apostelen.
De vraag is dus: was Jezus echt dood?
Laten we om die vraag te beantwoorden eerst bekijken wat Jezus zijn medische toestand moet zijn geweest na de kruisiging:
1. Jezus kreeg als eerste 39 zweepslagen. Dit werd eigenlijk al per definitie gedaan voor een kruisiging. De soort zwepen die de Romeinen gebruikten waren korte zwepen met verscheidenen leren banden eraan. Die leren banden waren voorzien van stukjes metaal of stukjes bot die tijdens het slaan door de huid, het vlees en de spieren heen scheurde. Dit werd bovendien gedaan door getrainde beulen. Het was niet ongebruikelijk na zo’n zweepslag sessie, dat zelfs bot zichtbaar was en dat het spierweefsel en bloedvaten openlagen.
Om een beeld te krijgen van wat Jezus doorstaan heeft raad ik je aan om de film “The passion of the Christ” te kijken. Deze film geeft een erg geweldadig en grafisch beeld van de laatste uren van Jezus zijn leven. Maar bedenk dat in deze film het geweld zelfs bewust vermindert is.
2. Daarna kreeg Jezus een doornkrans op zijn hoofd gedrukt als een kroon. Dit scheurde de bloedvaten in het scalpgebied wat zorgde voor nog meer bloedingen.
3. Jezus moest vervolgens zelf zijn kruis naar de heuvel dragen waar hij uiteindelijk gekruisigd zou worden. Dit zorgde voor hevige uitputting en stress op zijn toch al zwaar verwonde en bloederige lichaam.
4. Jezus werd vervolgens op het kruis gelegd. Kruisiging was waarschijnlijk de gruwelijkste martel doodstraf uit de oudheid. Zijn handen en voeten werden met grote spijkers doorboord precies op de zenuwknooppunten. Zijn armen werden voor ze werden vast gespijkerd eerst zo ver mogelijk uit elkaar getrokken. Dit was nodig om de gewenste “uitademings positie” te verkijgen. Hierbij werden de armen uit de kom getrokken. Vervolgens werden ook de voeten vastgespijkerd. De voeten rustten op een blok hout om ervoor te zorgen dat de gekruisigde zichzelf overeind kon houden. Dit was echter niet om de gekruisgde te helpen maar om zijn lijden langer te kunnen laten voortduren. Iemand die aan het kruis hangt kan namelijk geen adem halen door de positie waarin hij hangt. De enige manier om adem te halen is door op je doorboorde voeten en handen te steunen en met je opengescheurde rug (van de zweepslagen) je langs het hout van het kruis omhoog te duwen zodat je kon inademen.
5. Jezus hing vervolgens urenlang aan het kruis. Sterven aan kruisiging was tenslotte een zeer langdurig proces waarbij de gekruisgde uiteindelijk door uitputting, uitdroging en bloedverlies overleed. Het hart gaat steeds sneller kloppen door het bloedverlies en door het gebrek aan zuurstof. Hierdoor begint het hart uiteindelijk langzaam maar zeker te scheuren. Hierdoor hoopt zich blood en vocht op in de borstholte waardoor er nog meer druk op het hart en de longen komt.
6. Aan het eind van de kruisiging werden de benen van de 2 criminelen die samen met Jezus gekruisigd werden gebroken om hun dood te versnellen. Met gebroken benen konden zij zich namelijk niet meer omhoog trekken waardoor zij stikten. Maar de benen van Jezus werden echter niet gebroken. Dit wordt vaak als argument gebruikt dat Jezus nog in leven had kunnen zijn. De reden echter dat zijn benen niet gebroken werden is omdat de Romeinse soldaten dachtten dat Jezus al dood was. Hij liet zijn hoofd hangen en bewoog niet meer. Ze wilden echter toch zeker zijn en doorboorde daarom zijn zij met een speer. Er kwam bloed en water uit de wond gelopen, het teken dat zijn hart was gescheurd. Bovendien had anders de speer zelf dat wel gedaan.
7. Een belangrijk punt om rekening mee te houden is dat de Romeinse soldaten wel zouden uitkijken dat ze een gevangene niet in leven zouden laten. Als een Romeinse soldaat namelijk een gevangene liet ontkomen dan zou hij zelf de doodstraf krijgen.
Wat kunnen we dus zeggen over de medische toestand van Jezus na de kruisiging? Dat Hij absoluut morsdood was.
Maar dit is niet de enige reden dat de schijndood-theorie faalt. Had Jezus namelijk zelf uit de tombe kunnen komen met al die verwondingen die hij had? Had Hij uit zijn bindselen kunnen komen en de grote steen voor het graf kunnen wegrollen... met doorboorde handen en voeten (die overigens verlamd zouden zijn geweest aangezien de zenuwknopen waren doorgesneden) en in dringende nood voor medische hulp?
Verder stond er nog Romeinse bewaking bij de graftombe waar Hij nog langs had moeten komen. En stel dat Hij in staat was geweest om bij de apostelen te kunnen komen... zouden zijn dan geloven dit bloederige en verminkte hoopje ellende die dringend medische hulp nodig had, de herrezen messias was die de dood heeft overwonnen?
Zelfs als je zou beweren dat de apostelen hem geholpen hadden om de kruisiging te overleven, dan zou dit niet verklaren waarom de apostelen uiteindelijk zichzelf hebben laten doodmartelen voor iets waarvan ze zelf wisten dat het een leugen was. En dan heb ik het nog niet eens over de wraak van God voor het helpen van een valse messias. De apostelen waren tenslotte Joods en zouden geweten hebben dat Jezus een valse messias zou zijn geweest.
Er zijn nog meer opmerkingen te maken maar ik denk dat we wel kunnen stellen dat deschijndood-theorie absoluut absurd is.
De gestolen lichaam theorie
De gestolen lichaam theorie is het meest gebruikte en “officiele” tegenargument voor de herrijzenis van Jezus. Dit was ook het eerste argument dat door eerste vijanden van de Christenen gebruikt werden. De apostelen werden meteen beschuldigt van het stelen van Jezus zijn lichaam.
Deze theorie is echter zeer problematisch om verschijdene redenen:
1. De apostelen moesten voorbij de soldaten bij het graf zien te komen. Aangezien de apostelen geen helden (zelfs lafaards die voor de kruisiging Jezus in de steek lieten, de meeste van de apostelen waren niet eens bij de kruisiging aanwezig uit angst voor hun leven) maar een stel vissers waren, kunnen we niet verwachten dat ze de soldaten vermoord hadden om vervolgens het lichaam te kunnen stelen. Bovendien ging het officiele verhaal dat de Joden gaven (door Mattheus gedocumenteerd in zijn evangelie) dat de bewakers in slaap waren gevallen. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat Romeinse soldaten allemaal tegelijk in slaap zouden vallen wat zou betekenen dat ze de doodstraf zouden krijgen. Bewakers zouden nooit allemaal tegelijk gaan slapen maar juist om de beurt.
2. De Romeinse soldaten hadden omgekocht moeten worden. Dit zou de enige manier zijn geweest voor de apostelen om voorbij de soldaten te komen. Waarom zouden de soldaten echter dit voorstel aannemen? De soldaten hadden ook gewoon de apostelen kunnen vermoorden, het geld afpakken en zeggen dat het grafrovers waren en dat ze hen dus daarom vermoord hadden. Het enige verhaal betreffend omkopen wordt echter zoals ik al zei door Mattheus gedocumenteerd in zijn evangelie. Hier zijn het de Joodse autoriteiten die de soldaten omkopen om te beweren dat de apostelen het lichaam hadden gestolen terwijl zij sliepen. En nogmaals als een Romeinse soldaat zijn taak die uitvoerde dan werd hij zelf ter dood gebracht. Dus het zou een enorm risico voor hun zijn geweest om het geld van de apostelen aan te nemen en hen het lichaam laten stelen, terwijl ze dus ook de apostelen hadden kunnen vermoorden of minstens wegjagen.
3. De apostelen zouden een motief moeten hebben om het lichaam te stelen. Het is natuurlijk makkelijk om te stellen dat apostelen zoveel verdriet hadden om de marteldood van hun geliefde leider dat ze probeerde hem toch nog eer en glorie te verschaffen. Waar je echter rekening mee moet houden is dat ze dan doelbewust een valse messias zouden helpen en daarmee zichzelf zouden vervloeken voor God en hun leven, het leven van hun families, hun algemene veiligheid en eer zouden vergooien. Er zijn verscheidene groeperingen geweest rondom mensen die beweerde de messias te zijn rondom Jezus’ tijd. De Joden zaten tenslotte met smacht te wachten op een verlosser. (In deze tijd zijn er ook nog genoeg sekteleiders die beweren God te zijn of de 2e komst van Jezus.) Maar wanneer de leider van zulke groeperingen stierf gingen de volgelingen of teleurgesteld terug naar huis of ze beweerde dat bijvoorbeeld zijn broer daadwerkelijk de messias was. Als een zogenaamde messias stierf werd dat gezien als bevestiging dat die persoon niet de messias was.
4. Wat heeft het voor resultaat gehad voor de apostelen? De apostelen werden niet rijk van hun complot en kregen ook er maar weinig eer van. Het resultaat van het beweren dat Jezus herrezen was, was dat de apostelen hun leven lang vervolgd werden en uiteindelijk dood gemarteld werden. Dit zou inhouden dat de apostelen doelbewust voor een leugen gestorven zijn terwijl ze dit hadden kunnen voorkomen door te bekennen dat ze het lichaam hadden gestolen of minimaal dat ze niet langer geloofde dat Jezus herrezen was. Zou er niet minmaal een van de apostelen hebben bekend? Bovenddien zouden vanuit hun Joodse geloof een extreme zonde hebben gepleegd voor God.
5. De gestolen lichaam theorie verklaart niet de verschijningen aan Jacobus, Paulus en de 500. Als de apostelen het lichaam hadden gestolen zouden ze moeten hebben gelogen over de verschijningen van de herrezen Jezus. Maar hoe zit het dan met de andere mensen aan wie Jezus verschenen zou zijn? Met name Paulus lijkt me onmogelijke te verklaren aangezien hij een vijand van de Christenen was. Wat heeft dan voor zijn plotselinge transformatie gezorgd?
6. Er zijn allerlij onvoorspelbare factoren die meespelen. Het plan van de apostelen had op allerlij manieren in het water kunnen vallen. Het lichaam van Jezus had gevonden kunnen worden; er hadden getuigen kunnen zijn die de apostelen hadden gezien toen ze het lichaam verstopte; Een van de apostelen had kunnen doorslaan en alles hebben bekend; etc.
Al met al is de gestolen lichaam theorie een met vele zwaktes. Het is echter wel begrijpelijk waarom de Joodse autoriteiten deze theorie verzonnen zouden hebben. Zij hadden tenslotte een goed motief om de apostelen zwart te maken.
De verkeerde graftombe theorie
Het idee hier is dat de vrouwen gewoon de verkeerde en lege graftombe bezocht hadden en zich dus simpelweg vergist hadden. Over deze theorie kan ik echter vrij kort zijn:
1. De locatie van de graftombe was bekend aangezien Jezus was begraven op het terein van Josef van Aramathia.
2. De andere apostelen hadden de fout ook gemaakt moeten hebben in klaar daglicht.
3. Het verklaart de verschijningen van Jezus niet; zowel niet aan de apostelen zelf als aan de 500, Jacobus en Paulus.
4. Zo gauw de apostelen zouden gaan prediken dat Jezus herrezen was hadden de Joden hen makkelijk op hun ongelooflijk stomme vergissing kunnen wijzen.
5. Hoe hat het verhaal kunnen ontstaan dat de apostelen het lichaam gestolen hadden als de Romeinse wachters gewoon al die tijd bij het juiste graf stonden en niks hadden gezien en het lichaam er gewoon nog lag?
De tweelingbroer theorie
Deze theorie is zo absurd dat ik hem nog nooit ben tegengekomen in discussies met Atheisten. Maar aangezien deze theorie in een officieel debat werd bebruikt tussen Atheist Robert Greg Cavin en Christelijke theoloog, historicus en filosoof William Lane Craig, zien ik toch de noodzaak om deze theorie te behandelen.
Deze theorie is dat Jezus een een-eiige tweeling was en dat Hij en zijn broer gescheiden waren vanaf zijn geboorte. Toen Jezus gekruisigd werd kwam zijn broer toevalig net in Jeruzalem en zag zijn tweelingbroer aan het kruis hangen. Hij hoorde over de reputatie die zijn broer had en wilde zichzelf voordoen als Jezus die terug gekomen was uit de dood. Hij stal vervolgens Jezus’ lichaam uit de graftombe en verscheen vervolgens aan de apostelen als de herrezen messias.
Deze theorie heeft meer problemen dan ik kan opnoemen, maar ik zal je er op een aantal wijze:
1. Er is geen enkel bewijs dat Jezus een tweelingbroer had
2. Hoe kan 1 man langs de bewakers komen, de grote steen voor het graf wegrollen en een lichaam verstoppen?
3. Tweelingen zijn nooit volledig identiek. Het moet dus wel ontzettend toevallig zijn geweest dat Jezus juist een tweelingbroer had die zijn trouwe leerlingen niet uit elkaar zouden kunnen houden.
4. De verschijningen van Jezus waren die van een lichaam die nog de wonden in zijn handen, voeten en zij had. Bovendien had Jezus allerlij eigenschappen die normale mensen niet hebben. Zo kon hij ploteseling verschijnen en verdwijnen en een gesloten ruimte binnen gaan en weer uitgaan.
5. Wat zou de motivatie van Jezus’ broer geweest kunnen zijn? Hij zou extreme risico’s gelopen hebben
De tweeling theorie is wel heel erg ver gezocht en laat mij inziens duidelijk zien hoe wanhopig sommige Atheisten kunnen zijn om de conclusie dat Jezus daadwerkelijk uit de dood is opgestaan te omzeilen.
De hallucinatie theorie
Naast de gestolen lichaam theorie komt de hallucinatie theorie het meeste voor. Deze theorie is het bekendst in de vormgeving gegeven door de bijbelcritus en geschiedkundige Gerd Ludeman. Ik ben deze theorie ook verschijdene keren tegenkomen in discussies met Atheisten.
Deze theorie probeert de verschijningen van Jezus te verklaren door te stellen dat de apostelen een groepshallucinatie hadden. Ze zagen dus niet echt een herrezen Jezus maar dit was slechts een illusie (waarschijnlijk veroorzaakt door het immense verdriet en schuldgevoelens die de apostelen hadden na de dood van Jezus). En doordat ze hem zo graag weer levend wilde zien, zagen ze hem ook.
Er zijn echter de nodige problemen met deze theorie:
1. Hallucinaties verklaren niet hoe het kan dat de graftombe leeg was
2. Groepshallucinaties zijn extreem, extreem zeldzaam. Het is niet ondenkbaar dat 1 apostel een hallucinaties zou hebben, of meerdere die verschillende hallucinaties hadden, maar het is vrijwel ondenkbaar dat alle apostelen tegelijk hetzelfde zouden hallucineren.
3. Jezus was niet 1 keer verschenen maar meerdere keren. Het is vrijwel onmogelijk dat al deze verschijningen hallucinaties waren.
4. Jezus was niet alleen aan de apostelen verschenen maar ook ongelovige en vijanden (zoals Jacobus en Paulus). Hoe kunnen zij een verschijning van Jezus hallucineren?
5. Hallucinaties zijn gebasseerd op wat zich al in de belevenis van de desbetreffende persoon bevind. Aangezien Joods geloof in herrijzenis inhield dat mensen pas aan het eind van de wereld uit de dood zouden opgestaan en aangezien de verrijzenis van de messias vrij diep verborgen ligt in de profetieen van het oude testament, zou het veel waarschijnlijker zijn dat de apostelen niet een herrezen Jezus zouden hallucineren maar dat Jezus op glorieuze wijze in de hemel was opgenomen.
De spirituele herrijzenis theorie
Deze theorie is eigenlijk gebasseerd op een misverstand. Veel skeptici hebben beweert dat de eerste Christenen niet geloofde in een fysieke herrijzenis maar in een spirituele herrijzenis. Dit houdt in dat het niet uit maakt als het lichaam nogsteeds in het graf zou hebben gelegen en dat de verschijningen slechts visioenen waren.
Maar waar is dit misverstand dan op gebasseerd? Aanhangers van deze theorie beroepen zich op een aantal verzen uit de brieven van Paulus. Er zijn een aantal verzen waarin Paulus het heeft over het spirituele lichaam en het natuurlijke lichaam, of dat Jezus gestorven is in het vlees en tot leven gemaakt is in geest.
Maar Paulus heeft het hier niet over substantie maar op orientatie. Paulus bedoelt met het spirituele lichaam het glorieuze op God gerichte lichaam. Zo heeft Paulus het regelmatig over de “nauurlijke mens” en de “spirituele mens”. Paulus heeft het hier echter simpelweg over waarop een mens gericht is. De natuurlijke mens is gericht op deze wereld en de spirituele mens is gericht op God. Paulus heeft het dus niet over geesten. Jezus kwam tot leven in het zelfde lichaam als waarin hij gestorven was. Zijn lichaam was echter wel hernieuwd en met nieuwe eigenschappen, maar het is en blijft het zelfde lichaam.
Aanhangers van deze theorie maken in feite misbruik van Paulus’ taalgebruik. Bovendien hebben we goede redenen om aan te nemen dat het graf daadwerkelijk leeg was.
Het Humeaanse argument (de ongeloofwaardigheid van wonderen)
Er zijn nog meer alternatieve verklaringen te bedenken voor de herrijzenis maar ik heb in ieder geval de bekendste en meest gebruikte behandeld. Nu wil ik overgaan naar de laatste verdediging die de Atheist nog heeft, namelijk de conclusie zelf ontkennen.
Wat de Atheist nog kan doen is stellen dat alles wat ik heb gezegd wel waar kan zijn, maar dat dit gewoon niet genoeg is om vast te stellen dat er een wonder gebeurd is.
Wat ik daar als eerste op wil zeggen is dat, wanneer de Atheist beweert dat wonderen onmogelijk zijn, dat hij dan gewoon aanneemt dat Atheisme waar is. Bovendien houdt dit automatisch in dat de Atheist geen enkel bewijs voor wonderen kan aanvaarden aangezien hij er per definitie van uitgaat dat wonderen onmogelijk zijn. Dus ieder mogelijk bewijs moet per definitie wel fout zijn.
Wat de meeste Atheisten dan ook zeggen is dat wonderen niet zo zeer onmogelijk zijn, maar dat het zo onwaarschijnlijk is dat je nooit kan geloven dat het daadwerkelijk een wonder is.
Dat laatste wordt ook wel het Humeaanse argument genoemd, vernoemd naar de Atheistische filosoof David Hume. Hume stelde dat, ookal zijn wonderen technisch gezien mogelijk, een wonder nooit gelooft kan worden omdat het altijd waarschijnlijker is dat er een alternatieve verklaring is; bijvoorbeeld dat je hallucineert of dat je bedrogen wordt of zelfs dat aliens het veroorzaken aangezien dat nog waarschijnlijker zou zijn dan dat het een daadwerkelijk wonder is.
Er zijn allerlij tegen-argumenten hiervoor, maar desondanks ga ik die hier niet geven. De reden hiervoor is dat ik tenslotte niet de verrijzenis als een alleenstaand argument presenteer, maar als onderdeel van een opbouwende verdediging voor het bestaan van God. Wat ik betreffend het humeaanse argument dan wil zeggen is het volgende:
1. Als we goede redenen om aan te nemen dat God bestaat dan hebben we ook goede redenen om aan te nemen dat wonderen kunnen gebeuren. (een wonder is tenslotte iets wat alleen God kan veroorzaken)
2. Hoe waarschijnlijk is het dat de graftombe van Jezus leeg was; Jezus was verschenen aan de apostelen, ongelovige en vijanden; Jezus met zekerheid dood was; het falen van de alternatieve theorieen; etc, als Jezus niet uit de dood is opgestaan?
(ik geef overigens aan het eind van het boek nog bronnen ter weerlegging van het Humeaanse argument)
Ik denk dat het, het beste kan zeggen in de woorden van Historicus en Bisschop N.T. Wright:
Mensen hebben vaak tegen mij gezegd, en ik vind het een eerlijke positie, dat: “Ok, er zijn inderdaad geen goede alternatieve hypotheses om het ontstaan van het Christendom te verklaren, maar omdat we gewoon weten als een absoluut feit, dat we niet bereid zijn om los te laten, dat niemand uit de dood kan opstaan, dan moet er gewoon wel een onbekend alternatief zijn voor wat er echt is gebeurd.”En wat ik daar op wil zeggen is: “Ok, als je de absoluutheid van de dood de hoeksteen van je kijk op de wereld maken, dan kan ik je daar niet in tegenhouden. Als je er voor kiest te zeggen: “nee, dit weet ik zeker, de dood is het einde en niemand kan daar uit terug komen. En dat is gewoon hoe het is.” Dat is echter wat ook veel mensen toen der tijd geloofde en dat is ook iets wat veel mensen vandaag de dag geloven. Ik denk dat die kijk op de wereld radicaal uitgedaagd wordt door het sterke bewijs dat wijst richting de verrijzenis van Jezus. Maar het is aan die persoon zelf om voor zichzelf uit te maken wat ze met die uitdaging doen.
N.T. Wright in de documentaire “The Case for Christ”
Ik denk dat we aangezien we goed bewijs hebben voor God’s bestaan en de geschiedenis rond de herrijzenis en de algemene betrouwbaarheid van de bijbel door uitgekome toekomstvoorspelling die ik hierna ga bespreken; dat we met vertrouwen kunnen stellen dat op derde dag na de dood van Jezus zich een Goddelijk wonder heeft voltrokken.
Conclusie
Zoals ik al zei in het begin; dit is maar een samenvatting van het argument voor de verrijzenis van Christus. Er zijn nog zoveel dingen waar ik het niet over gehad heb. Ik had dit hoofdstuk nog makkelijk 4 keer zo lang kunnen maken, en eerlijk gezegd geldt dat voor alle argumenten in Hoofdstuk 2. Ik heb het nog niet eens gehad over de bijna explosieve groei van het vroege Christendom onder de meest hevige vervolging en systematische moord en martelingen op de eerste Christenen door de Romeinen. Over hoe Christus door het Romeinse rijk ter dood is gebracht en een paar eeuwen later het Christendom de centrale religie werd van datzelfde Romeinse rijk dat Jezus vermoord had. Hoe uiteindelijk zelfs de Romeinse keizer zelf bekeerde. Oh, ik had dit gedeelte nog velen malen langer kunnen maken, maar ik denk dat dit voorlopig genoeg is.
Waar ik me nu op wil focussen is de algemene betrouwbaarheid in de Goddelijke inspiratie van de bijbel. Hoe de profeten de toekomst konden voorspellen en hoe de komst, het leven en de dood van Jezus door hun voorspelt zijn. Ik hoop dat ik hiermee ook nog beter kan duidelijk maken wie Jezus daadwerkelijk was, zijn positie in de geschiedenis en waarvoor hij gestorven is. Jezus stierf tenslotte om jou te redden. Maar voor dat ik over ga tot het centrale punt in het Christendom en de reden waarom ik dit alles doe, wil ik dus nog 1 argument geven om je er van te overtuigen dat God bestaat: De profetieen...
Johannes 8:32
Dan zult u de waarheid kennen en door de waarheid bevrijd worden."
-Jezus Christus, onze heer -
